Bên cạnh những lợi ích mà các ứng dụng AI đã và đang tạo ra, vẫn tồn tại những mối đe dọa tiềm ẩn cần được quan tâm và giải quyết kịp thời. Vậy, đó là những mối đe dọa nào?
Mục lục
Mất việc làm hàng loạt vì các ứng dụng AI
Mối đe dọa về “mất việc làm hàng loạt” do ảnh hưởng của các ứng dụng AI là một vấn đề đáng quan ngại và đang được nghiên cứu kỹ lưỡng. Các yếu tố liên quan có thể kể đến gồm:
- Tự động hóa quá mức: Các công nghệ AI, nhất là trong tự động hóa và robot hóa, có thể thay thế những công việc mà trước đây do con người thực hiện. Điều này có thể dẫn đến giảm số lượng lao động trong các ngành công nghiệp như sản xuất, dịch vụ khách hàng và nông nghiệp.
- Sự thay thế công việc dễ dàng: AI có khả năng thay thế những công việc có tính chất lặp đi lặp lại, đơn giản và dễ dàng được lập trình. Điều này có thể ảnh hưởng đặc biệt đến các ngành công nghiệp dịch vụ và sản xuất công nghiệp, khi nhân viên có thể bị thay thế bởi robot hoặc phần mềm AI.
- Các ngành nghề chuyên môn cao cũng không tránh khỏi: Không chỉ những công việc lao động chân tay, mà cả những công việc yêu cầu chuyên môn cao như phân tích dữ liệu, luật sư và bác sĩ cũng có thể bị ảnh hưởng. Các ứng dụng AI có thể thực hiện một số tác vụ phức tạp một cách nhanh chóng và chính xác hơn con người.
- Thay đổi cấu trúc công việc: Sự ra đời của các công nghệ mới có thể làm thay đổi cấu trúc công việc, từ đó tạo ra các vị trí công việc mới nhưng cũng có thể làm mất đi các công việc truyền thống. Điều này đặt ra câu hỏi về khả năng tái đào tạo và chuyển đổi nghề nghiệp của nhân viên.
- Tác động xã hội và kinh tế: Mất việc làm hàng loạt có thể gây ra tác động xã hội và kinh tế nghiêm trọng, bao gồm tăng tỷ lệ thất nghiệp, sự gia tăng chênh lệch giàu nghèo và thách thức về phân phối tài nguyên.
Để giải quyết mối đe dọa này, cần có các biện pháp chính sách nhằm hỗ trợ tái đào tạo nghề nghiệp cho lao động, khuyến khích sáng tạo và khởi nghiệp trong các ngành công nghệ mới, cùng việc đề xuất các quy định về đạo đức và bảo vệ xã hội. Quản lý hiệu quả sự chuyển đổi này có thể giúp xây dựng một tương lai mà các ứng dụng AI mang lại lợi ích to lớn và bền vững cho xã hội.
Vũ khí tự động và xung đột leo thang
Các ứng dụng AI trong lĩnh vực vũ khí tự động và quản lý xung đột có thể mang đến mối đe dọa nghiêm trọng, điển hình như sau:
- Tăng cường khả năng tấn công tự động: Công nghệ AI có thể được sử dụng để phát triển các hệ thống vũ khí tự động như drone hoặc robot chiến đấu có khả năng tự động nhận diện và tấn công mục tiêu. Điều này có thể dẫn đến việc gia tăng khả năng gây thiệt hại một cách tự động và không cần sự can thiệp của con người, làm leo thang xung đột và tăng nguy cơ thảm họa nhân đạo.
- Đua tranh quốc gia và đối kháng: Sự phát triển và sử dụng các vũ khí AI có thể làm gia tăng căng thẳng quốc gia và chiến lược quân sự. Các quốc gia có thể tranh chấp về việc sở hữu và sử dụng công nghệ này, dẫn đến một đua tranh vũ trang mới trong không gian cyber và các ứng dụng AI .
- Nguy cơ mất kiểm soát: Các hệ thống vũ khí tự động dựa trên AI có thể gặp phải những lỗi không lường trước trong quá trình hoạt động, gây ra các hành động không cân nhắc và dẫn đến hậu quả không mong muốn. Việc mất kiểm soát này có thể dẫn đến các sự cố, tai nạn hoặc thậm chí là sử dụng vũ lực một cách bất cẩn.
- Khủng bố công nghệ: Các nhóm khủng bố hoặc các tổ chức phi pháp có thể tận dụng công nghệ AI để phát triển các hệ thống vũ khí phi truyền thống hoặc tấn công mạng tự động. Điều này làm gia tăng nguy cơ an ninh toàn cầu và đe dọa đến sự ổn định quốc tế.
- Thách thức đạo đức và pháp lý: Sự phát triển của vũ khí tự động từ các ứng dụng AI đặt ra nhiều câu hỏi đạo đức và pháp lý liên quan đến việc sử dụng và kiểm soát các hệ thống này. Việc thiếu điều chỉnh và kiểm soát có thể dẫn đến việc lạm dụng vũ lực và vi phạm quy tắc quốc tế về chiến tranh và hòa bình.
Phân biệt đối xử và bất bình đẳng xã hội
Các ứng dụng AI có thể góp phần gia tăng mối đe dọa về phân biệt đối xử và bất bình đẳng xã hội trong nhiều khía cạnh, bao gồm:
- Thu thập và sử dụng dữ liệu không công bằng: AI phụ thuộc nhiều vào dữ liệu để huấn luyện và hoạt động. Nếu dữ liệu được sử dụng không đại diện cho toàn bộ cộng đồng một cách công bằng, các hệ thống AI có thể hình thành những đặc điểm thiên lệch hoặc kỳ thị đối với một số nhóm dân cư. Ví dụ, trong việc tuyển dụng, nếu hệ thống AI được huấn luyện dựa trên dữ liệu từ các lựa chọn tuyển dụng trước đó, nó có thể tạo ra sự thiên lệch giới tính hoặc sắc tộc nếu các lựa chọn trước đó đã có xu hướng phân biệt đối xử.
- Tăng cường bất công và bất bình đẳng trong lĩnh vực tài chính: Các ứng dụng AI được sử dụng để quyết định về việc cấp vay hoặc xác định lãi suất có thể áp dụng cho các khách hàng. Nếu không kiểm soát và điều chỉnh một cách cẩn thận, các thuật toán AI có thể tạo ra sự bất công trong việc quyết định tài chính, làm gia tăng bất bình đẳng giữa các nhóm về cơ hội kinh tế.
- Tăng cường sự mất công bằng trong phát triển: Các công ty công nghệ phát triển AI có thể đưa ra các sản phẩm và dịch vụ chỉ phục vụ cho một số lượng nhỏ khách hàng giàu có, làm gia tăng sự mất cân bằng giữa các khu vực và tầng lớp xã hội.
- Gia tăng trong việc mất cân bằng chính sách công cộng: AI cũng có thể ảnh hưởng đến các chính sách công cộng và phát triển bất bình đẳng xã hội. Ví dụ, trong lĩnh vực y tế, các ứng dụng AI có thể đưa ra các quyết định phân biệt về chăm sóc sức khỏe dựa trên các dữ liệu không đại diện hoặc thiên lệch.
- Thách thức đạo đức và pháp lý: Sự phát triển của AI đặt ra nhiều thách thức đạo đức và pháp lý, đặc biệt là trong việc quản lý dữ liệu cá nhân và bảo vệ quyền riêng tư. Việc sử dụng AI một cách bất công và kỳ thị có thể vi phạm các nguyên tắc đạo đức và pháp lý, gây ra tranh cãi và mối lo ngại từ cộng đồng.
Nhằm hạn chế những ảnh hưởng từ yếu tố này, cần thiết lập các quy định chặt chẽ và các tiêu chuẩn đạo đức trong việc phát triển và sử dụng AI.
Như vậy, các ứng dụng AI đồng thời mang lại nhiều lợi ích bên cạnh việc tồn tại một số mối đe dọa đáng kể. Congnghetrithuc cho rằng, cần có các giải pháp cấp thiết và thông minh để hạn chế tối đa ảnh hưởng từ những mối đe dọa này, đảm bảo giảm thiểu các tác động xã hội không nên có.
